Historiek

Hof Ter Loonst wordt voor het eerst vermeld in geschriften uit 1162 waarbij men een versterkte hofstede vermeldde omgeven door grachten, zijnde een leengoed van de heerlijkheid van Stalle. De toponymie van Hof Ter Loonst gaat terug op “Lo” of “Loo”. Een term die is afgeleid van het Indo-Europese woord Louko of van het Germaans Lauka, wat oorspronkelijk ‘open plek in het bos‘ betekende. Later gebruikte men het woord ook voor heide, later voor beboste heide en zelfs voor bos in het algemeen. Dus zou de naam kunnen gelezen worden als een plaats waar meerdere open plekken in het bos waren. Oorspronkelijk werd de naam ook als Ter Loenst geschreven. De slotgrachten die het domein omringen, evenals de schietgaten van de ingangspoort, tonen aan dat Hof Ter Loonst een versterkte leenhoeve was die, hoewel niet in staat om aan een beleg het hoofd te bieden, toch haar bewoners een schuilplaats bood bij een onverwachte aanval. Het pand heeft de tand des tijds goed doorstaan en werd recent volledig gerestaureerd tot een modern centrum onder toezicht van de dienst Onroerend Erfgoed.

  1. Hof Ter Loenst , leengoed van de heerlijkheid van Stalle
  2. Eigenaar: Adriaen vanden Broeck, “Item vanden here van Stalle van hof geheten Ter Loenst met twelff bunderen lands daer bove gelegen onder Campenhout, geldende sjairs achtentwintigh viertelen rog”
  3.  Eigenaar: Herman In de Schale
  4. Eigenaar: ridder vanden Dale
  5. Eigenaar: edelman aan het hof van Keizer Karel: “jonker Aert de Borchgrave, beleent houdende is van myn heere van Stalle een hof ende huys met twelf bunderen lants aen steene hof gelegen datmen heet thof ter loenst, gelegen onder de prochie van Kampenhout.”
  6. Driedaags bezoek van Keizer Karel V op doorreis naar Duitsland. De sint-Sebastiaansgilde van Kampenhout, waarvan men beweert dat ze in haar beginperiode gehecht was aan het hof Ter Loenst, kwam er samen met de bevolking de keizer toejuichen
  7. Bouw woonhuis aan donjon
  8. Eigenaar: jonker Louis de Borchgrave
  9. Verhuurd door Maria Theresia Josepha Moretus, echtgenote van Carolus Franciscus Josephus Gislenus, baron vanderlinden d’Hooghvorst aan Henricus Goosens, pachter van het pachthof, stokerij, schuur, stallen en gebouwen genaamd Hof Ter Loonst met hof en hofgrachten
  10. Eigenaars: De Pret de Calsberg-Moretus
  11. Eigenaars: Antoinette Josephine Appollonia de Pret de Calesberg en Emiel Ferdinand Charles Joseph Aintoine, baron du Bois de Nevele
  12. Eigenaars: Julienne Ghislaien Hortence, burggravin de Spoelberch en Jean Marie Eugène
  13. Eigenaars: baronnen Vinck de Deux Or
  14. Eigenaars: Amant Fromes-Pelgrims
  15. Eigenaars: graaf Guy Carpentier De Chang en gravin Consuelo De Meeûs d’Argenteuil
  16. Het landgoed wordt beschermd als cultuurhistorisch landschap en een deel van het kasteel als monument
  17. Huidige eigenaars: Nico Swinnen en Caroline Steensels
  18. Opening bedrijvencentrum

Geschiedkundige Akte uit 1434

“Cond sij allen lieden dat peter ymbrechts van assent es comen in jegewoirdicheit der scepenen van loevenen ende heeft genomen ende bekent dat hij genomen heeft van gielise uuten lyemyngen thof des selfs gielijs geheten ter loenst gelegen inde prochie van campenhout met den wynnende lande ende euselen tot den voirscreven hove behoerende Te houden te hebbene ende te wynnen van half merte naestcomende enen termijn van twelf jaeren …”
Bekijk de volledige akte

Geschiedenis van Berg, Buken, Kampenhout en Nederokkerzeel

“De naam van dit middeleeuws hof lijkt ons geen zwaar probleem te stellen voor de onomastici. De benamingen Ter Loenst en Ter Loonst zijn allebei gelijkwaardig in zwang, alhoewel het gemeentebestuur opteerde voor de oo-schrijfwijze bij de aanduiding van straten in de buurt (Terloonstvoetweg en Terloonststraat).

Even aanleunend bij een paar namen van andere gemeenten, komen we alras tot een aanneembare uitleg. In Borgloon vinden we dezelfde stam terug. Daar beduidt Loon een datiefvorm van Lo, een woord dat veel voorkomt in de toponymie. De Franse vorm Looz is meervoud van datzelfde woord, eigenlijke loo’s …”

Download volledige tekst

Architectuur

Bouwen door de eeuwen heen

“Voormalige hoeve ‘Ter Loonst’, eertijds leen van de heerlijkheid Stalle, vermeld in 1474 als eigendom van Herman In de Schale.

Heden is het een omgracht kasteeltje daterend uit de 15de en 16de en 17de eeuw met dienstgebouwen uit de 18de eeuw, dat sedert einde 1956 zorgvuldig gerestaureerd wordt door de huidige bewoners.

Gevat tussen de L-vormige woonvleugel uit de 17de eeuw en de eveneens L-vormige dienstvleugel met poortdoorgang (1752), een voormalige, twee verdiepingen hoge donjon met zadeldak (leien), uit de 15de eeuw.

Zandsteenbouw in breuksteenverband voor de onderkelderde begane grond en de beide zijtrapgevels (4 en 5 treden); de voor- en achtergevel van de overkragende bovenverdieping in baksteenmetselwerk met speklagen van zandsteen, ter vervanging, in de 17de eeuw, van een vroegere houten of lemen wand; tezelfdertijd werd de vermoedelijk toen gesloten begane grond voorzien van kruisvensters zoals in de bovenverdieping (uitspringende lateien en middenkalven); aan de erfzijde, trapdakvenstertje van bak- en zandsteen.

Binnenin, op beide bouwlagen, geprofileerde kraagstenen onder de balkenzoldering, en zandstenen schouwen met geprofileerde stijlen en zware mijtervormige dekplaat.

 

Aanleunende L-vormige woonvleugel met zadeldak (leien), in traditionele stijl uit 16de-17de eeuw; met speklagen verrijkt baksteenmetselwerk op een afgeschuinde plint van zandsteen. Kruisvensters met sponning en negblokken en uitspringend beloop der lateien en middenkalven. Rondboogdeur met diamantpunt ter versiering van de sluitsteen en de imposten; rechthoekig bovenlichtje.

Smalle, met een driehoekig fronton bekroonde dakkapellen. Trapgevel (7 treden) ten noordwesten. Zuidwestgevel van de haakse vleugel opgetrokken uit zandsteen en uitlopend op een trapgevel geflankeerd door overhoekse pinakels en gevormd door afwisselend gewone en ingezwenkte treden (16de eeuw); de kleine uitsprong van zandsteen was eertijds een latrine ….

Nagenoeg alle vertrekken hebben een zoldering van moer- en kinderbalken met geprofileerde sloffen en zandstenen kraagstenen; fraaie 18de-eeuwse stucbepleistering in de eetkamer en in een der salons, een zandstenen schouw met renaissancereliëfs. Aan de andere zijde van de voormalige donjon, L-vormig dienstgebouw met zadeldak (pannen en leien); baksteenmetselwerk met zandstenen onderbouw. In de met bakstenen vlechtingen, top- en schouderstukken afgewerkte puntgevel van het vooruitspringend haaks gedeelte, een rechthoekige inrijpoort met houten latei en zandstenen posten; gevelsteen met jaartal 1752 erboven; sleutelgat verwerkt in een fraai vogelmotief. Aan de erfzijde, vier rondboogdeuren van zandsteen met ijzerzandstenen lateien, en een trapdakvenster met consooltjes onder de vensterlatei; latere (19de eeuw) licht steekboogvormige vensters van baksteen in de achtergevel. Zijtrapgevel (7 treden) ten zuidoosten verrijkt met zandstenen speklagen en voorzien van zandstenen zoldervenstertjes en dichtgemaakte duiventillen (17de eeuw?).

 

 

Ertegenover, stal met zadeldak (pannen) uit de 18de eeuw en bredere en ietwat verspringende dwarsschuur in het verlengde, onder schilddak (pannen); in de hoek van beide gebouwen, rond bakstenen torentje met leien kegeldak; baksteenbouw met lage breukstenen onderbouw; twee rondboogvormige staldeuren van zandsteen met negblokken, uitspringende imposten en verankerde sleutel; schuurpoorten met zandstenen posten en houten lateien. In de noordwestgevel, drie slanke rondboogarcaden van baksteen met zandstenen imposten en negblokken, van een later in een schuurgedeelte ingericht wagenhuis(?); andere zijpuntgevels met vlechtingen en schouderstukken.

De inrijpoort, de gevels en daken van de woongedeelten van het kasteel zijn beschermd als monument, het kasteel met zijn onmiddellijke omgeving is beschermd als landschap.

Verzorgde restauratie onder leiding van R.M. Lemaire.”

Bron: De Maegd C. & Van Aerschot S. 1975: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Vlaams-Brabant, Halle-Vilvoorde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 2N, Gent.
Auteurs: De Maegd, Christiane & Van Aerschot, Suzanne
Datum tekst: 1975

Download ARCHEBO RAPPORT

Hedendaags

Beschermd

Bij K.B. van 27.5.1971 werden kasteel en inrijpoort als monument, de omgeving als landschap beschermd.

Bekijk “Hof Ter Loonst” vanuit de lucht: